шуур — [شعور] а. ҳис кардан, дарёфтан; идрок, дарёфт, фаросат, фаҳм; шуур доштан фаросат доштан, соҳиби идрок будан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ақл — [عقل] а. қобилияти дарки моҳияти чизҳо, қобилияти фаҳмиш, қувваи идрок ва дарёфти неку бад; зеҳн, фаҳм, хирад: ақли баркамол, ақли расо, ақли солим, ақлу заковат, ақлу тамиз, ақлу фаросат, ақлу фаҳм, ақлу ҳуш; ақл ба чизе (касе) банд шудан дар… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ақлнорас — [عقل نارس] дур аз ақл, берун аз ақл, берун аз доираи идрок … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
бофаҳм — [بافهم] тезфаҳм, зирак, ҳушёр, боақл, боидрок, шуурнок: бофаҳу фаросат, бофаҳму идрок … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
заковат — [ذکاوت] а. тезии фаҳм ва идрок, зиракӣ, ҳушмандӣ … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
зеҳн — [ذهن] а 1. фаҳм, ҳуш, идрок; зиракӣ 2. ҳофиза, ёд; зеҳни касе кунд будан кундфаҳм будан, дар омӯхтани илму ҳунар камқобилият будан; зеҳни касе тез будан хушзеҳну зирак будан; зеҳн мондан диққат кардан, аҳамият додан; зеҳн монда дидан (нигоҳ… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
зеҳнан — [ذهناً] а. аз рӯи зеҳн, аз рӯи идрок … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ирфон — [عرفان] а 1. дониш, маърифат 2. ҷараёни динию фалсафии тасаввуф аст, ки ба воситаи кашфу шуҳуд (бе иштироки ақлу идрок) ба ҳақиқат расиданро тарғиб мекунад … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
калладор — [کلّه دار] гуфт 1. боақлу идрок, пурдон 2. чизҳои дона дона, ки донаҳояш калон аст: сабзии калладор, харбузаи калладор, шалғами калладор … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
мағз — [مغز] 1. он чи дар даруни донаки баъзе меваҳо (аз қабили зардолу, бодом, писта, чормағз) мавҷуд аст ва аз он растанӣ сабзида мебарояд; фарзанд – дона, набера – мағзи дона (зарб.) 2. қисми меваи баъзе растаниҳои полизӣ ва ғ., ки аз пӯст то донак ё … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ